ZAMAN HAYATTIR
Yazar: Alan LAKEIN
1-ZAMANINIZ NİÇİN SİZİN İÇİN ÖNEMLİ OLMALI ?
Zaman hayattır. Hiç bir saniye geri gelmez. Zamanı, harcanan
para gibi görmek lazımdır. Bu kitap da zaten bunu anlatmaya çalışmaktadır. Bu
kitabın yazarı olarak ben size olan zamanınızdan fazlasını veremem. Hepimiz
haftada 168 saat ile yaşamak zorundayız. Ama olan zamanınızı daha etkili
kullanmanıza yardımcı olabilirim. Haydi başlayalım o zaman!
2-KAZANCINIZ: HAYATINIZIN KONTROLÜ
Zamanınızı kontrolden kastettiğim şey, ne çok sıkı ne de çok
gevşek olmalıdır. Bunu çok sıkılmış elle serbest kalmış ele benzetebilirsiniz.
İki durum da zararlıdır. Önemli olan hareketlerin yavaşça yapılmasıdır. Hedef
dengeli kontroldür. Fazla organize kişi, iş bitirici ve saat kurdu; alın size
üç tane aşırı tip. Fakat bunlardan hiç biri hoş değildir. Çünkü insan her zaman
aynı kalamaz. Şartlara göre davranışları da değişir. Bu kitapta sunulan
önerilerin uygulanmasında son kararı siz vereceksiniz. Size uygun gelenleri
seçebilirsiniz. Bu kitabın gayesi nasıl daha çok değilde daha akıllı
çalışabileceğini ve sonunda kendiniz, aileniz ve ev arkadaşınız için; ya da
“zamanınız olmadığı için” sürekli ertelediğiniz rüyanız için daha fazla zamana
sahip olduğunuzu gösterecektir.
3-KENDİNİZİ KOYVERİN;
KAÇIN AMA YA DA KARAR VERİN
Çok yakın bir geçmişe kadar insanların hayatlarını
gereksinimleri yönlendiriyordu. Bugün insanlar daha çok seçeneklerle
karşılaşmaktadır. Önümüzde yapmamız istenen çok şeyler vardır. Yani herkes
zamanımızın bir kısmını istiyor. Fakat tabii ki kabul etmek gerekir ki, bazen
başkalarının yapmanızı istediği şeyleri yapmanız gerekir. Ama her zaman değil.
Siz bunlardan yapmak istediklerinizi yapın. Hayatınızda konumlarınız devamlı
surette değişmektedir. Öyleyse kendinizi yeni şartlara karşı hazırlamalısınız.
Geçmiş konumunuzdan çok şimdiki konumunuz için zaman seçimleri yaptığınızda
anın olmak istemelisiniz. Bazen istekleriniz çatıştığınızda insana karar verme
işi zor gelmektedir. Bu durumlarda ne olursa olsun insan karar verebilmeyi
öğrenmesi gereklidir.
Belirli sosyal kararları niçin verdiğinizin farkında mısınız
? İşte size olasılıklardan birkaçı: Alışkanlık, Başkalarının talepleri,
Kaçışçılık, Anlık durum, İhmal ve Bilinçli karar. Bu kararlardan
hoşlanabilirsiniz. Fakat bu kararların sonuçlarından memnun değilseniz daha
fazla bilinçli çaba gerekli demektir. Zor durumlarda kendinizi koyuvermek
hayale dalmak ya da kaçmak ne kadar da çekici gelir insana. Ama gerçekten
yapmak istediğiniz bu mu ? Bir alternatif var. Kendinizi koyuverebilir ya da
kaçabilirsiniz; ama karar da verebilirsiniz.
4-KONTROL PLANLAMAYLA BAŞLAR
Kontrol planlama ile başlar. Planlama bir konuda şimdiden
birşeyler yapabilmeniz için geleceği bugüne taşımaktır. Planlama yaparken
profesyonellerden ders almak lazımdır. tıpkı bir profesyonel bir fotoğrafçı
gibi. Planlamayı düşünmekten ziyade yazarak listeler oluşturmak gerekir.
Planlamada ABC öncelik sistemini kullanın işleri önceliklerine göre ABC
harfleri olarak harflendirin. Tahmin ederim ki çok istifadeli olacaktır.
5-HAYATTAN GERÇEKTEN NELER İSTİYORSUNUZ ?
Yazılı bir hayattaki hedefler saptaması, gerçekte ne yapmak
istediğinizi keşfetmenize bunu gerçekleştirmek için motive olmanıza yardımcı
olacak ve harcadığınız zamanlara bir anlam kazandıracaktır. yazılmayan hedefler
çoğunlukla “seyahat”ya da”milyoner olmak” gibi net olmayan ve ütopik hayaller
olarak kalırlar. Hayattaki hedeflerimiz hakkında alıştırmalar yapmalıyız.
Hedeflerinizi kısa süreli olarak belirleyiniz. Daha sonra hayatınızı belli
süreyle sınırlayıp ona göre hedeflerinizi belirleyin. Bu planlamalar üzerinde
çalışın Önemli olan şudur; düzgün bir zaman yönetimiyle tercih ettikleri
etkinliklerin çoğunu bugünden yapmaya başlamamaları için dişe dokunur hiçbir
neden yoktur. Hedeflerimizde çatışmalar olabilir. Hedef çatışmaları öncelikler
belirlenerek çözümlenebilir. Hayattaki öncelikleri saptamamız gerekir.
6.HEMEN ŞİMDİ BAŞLAYIN.
Daha henüz fikirlerinizi değerlendirmek ya da sansürlemek
çabasına girmeyin. Ayrıca bir işi yapamayabileceğiniz düşüncesiyle kendinizi
kelepçelemeyiniz. Birşeyi listenize yazdığınızda onu yapmak zorunda kalacağınız
korkusunun sizi rahatsız etmesine izin vermeyin. Ama imkansız rüyalar bile
gelecek için bir takım yaralar içerebilir. Hedefleri yapılacak işlerle
karıştırmayın. Unutmayın; iş yapılabilen bir şeydir. Hedefiniz daha sağlıklı
yaşamak olabilir. Bu amaca ulaşmanızı sağlayacak işler, bu akşam tatlı yememek,
bu hafta içinde üç kez antrenman yapmak ve yirmidört saat için sigarayı
bırakmak olabilir. Bir sürü olası iş sıralamakta dürüst davrandıysanız şu anda
elinizde çok fazla iş ve hepsini yapmaya yetmesi imkansız bir süre olmalı. Öncelik
belirleme zamanınız gelmiştir; şimdi yaratıcı ve hayalci olmak yerine pratik ve
gerçekçi düşünmemiz gerekli. Bu işe başlamanın yolu, az öncelikli maddeleri
bulup defterden silmektir.
Şimdi yapacaklarımızı tekrar gözden geçirelim.
1-Olası uzun vadeli hedeflerinizi sıralayın.
2-Şuan için geçerli öncelikler belirleyip A’lık hedefler
tanımlayın.
3-A’lık işlerin programını yapın.
4-Bu programları uygulayın
7-PROGRAM YAPMANIN YARARLARI
Hayattaki önemli hedeflerinizi gerçekleştirme olasılığınızı
artırmak için her gün zamanınızı yeniden planlamalısınız. Ne kadar meşgul
olursanız olun hep plan yapmaya zaman ayırmalısınız. Plan yapmak için günün
başında ya da sonunda on dakika ayırın, çabalarınızın karşılığını bin
katıldığınızı göreceksiniz. Planlamanın genellikle sabah ilk iş olarak ya da
gün sonunda yapılması iyidir. Sabah saat beşte, evdeki herkesten önce
kalkılmalı ve bu sessiz zamanı en önemli işe, plan yapmaya ayrılmalıdır.
Size gereken şey zamanınızın her anını kaydetmek değil
zamanınızı programlamak çünkü önemli zaman ayarlamalarıyla gerçekten yapmak
istedikleriniz için çok zaman yaratabilirsiniz. Unutmayın, önemli işler için
hep yeterli zaman bulunur. En meşgul kişiler yapmak istedikleri şeyler için
zaman buluyorlar. Bunun nedeni de başkalarından çok zamanları olması değil, bu
olayı özenli planlamalar yaparak zaman yaratmak olarak görebilmeleridir.
İnsanların iyi çalıştıkları zamanları vardır. Biz bunlara
birincil zamanlar diyoruz. Birincil zamanlar, iç ve dış olmak üzere ikiye
ayrılır. Tüm iç birincil zamanınızı birincil projelere ayrın Dış birincil
zamanda dış kaynaklara (genellikle insanlara)kararlar, sorular ve bilgi
alışverişi için en rahat ulaşılabilecek zamandır. Etkili zaman programı yapabilmek
için gevşek olun. Ortaya çıkabilecek beklenmedik durumlarla başedebilmek için
esnek olmanız gereklidir.
8-VARLIĞINDAN BİLE HABERSİZ OLDUĞUNUZ ZAMANI NASIL
BULACAKSINIZ?
İnsanların çoğu önemsiz işlerde vakitlerini harcayarak, asıl
yapması gereken işlere vakit ayıramamaktadırlar Bu da işlerin birikmesi
neticesini doğurmaktadır. Zaten başarısız yöneticilerin çoğunun ailelerine
vakit ayıramayıp, yoğun iş mesaileri altında ezilen insanlar olduğu yapılan
araştırmalarda belirlenmişdir. Eğer işleri rahatlamaya ve hiçbir şey yapmamaya
zaman bulacağınız biçimde ayarlarsanız çok şeyi başarabilirsiniz ve bunu da
büyük zevk alarak yapabilirsiniz diye düşünüyorum. Bir müşterime yaptığım
telkinlerle; yaptığı etkinlikleri dinlemeyi dengelemesini öğrettim. Benim fikrime
göre, bazen hiçbir şey yapmamak da dahil hiçbir şey tam bir zaman kaybı
değildir. Bazen daha çok boş vakit oluşturmanın tek yolu içinizdeki talepleri
kendi insiyatifinizle azaltmaya çalışmanızdır.
Ev hanımlarının en büyük sorunu, işlerin yoğunluğundan
dinlenmeye fırsat bulamamalarıdır .Ev hanımları için düzenli biçimde
programlarını bir boş zaman çizelgesini özellikle tavsiye ederim. Eğer bir ev
hanımı zamanını etkileyen dış değişikliklere karşı duyarlı olursa, sık sık daha
önceden farketmemiş olduğu fazladan birkaç saat bulabilir Ben, normal
durumlarda iki üç ilerisine bakıp ufukta nelerin olduğunu soruşturmanın iyi bir
fikir olduğunu düşünürüm.
Geçiş zamanlarını iyi değerlendirmeniz gerekir. Daha önce de
bahsettiğim gibi, ben sabah saat beşte kalkarım, ve iki saatlik geçiş zamanını
günümüzün kalanında hayattaki hedeflerimde ilerleyebilmem için o gün yapılacak
işleri planlayarak geçiririm. İş zamanını gerçekleştirmenin başka yoları da
vardır. Rahmetli Robert Kennedy’nin tıraş olurken Sheakspeare oyunları
dinlediği anlatırdı. Aslında molalar değerlendirilmesi için gerekli bire bir
boş vakitlerdir. bu vakitlerde yapmanız gereken kısa süreli bir işi
yapabilirsiniz. Genellikle tam teşkilatlı bir öğle yemeği müthiş zaman
kaybıdır. Doktorların çoğu günde üç sağlam öğün yemeğe kesinlikle karşılar.
Bekleme zamanlarından da yararlanabilirsiniz.
Uykunuzun işe yaramasını sağlayın. Doktorların bulgularına
göre birçok insan fiziksel gereksinimleri olmadığı halde birçok insan uykuda
geçiriyor. İnsanlar yapmak üzere işe alındıkları ve kendilerinden istenen işi
yaptıkları sürece her an meşgul görünmek zorunda olmamalılar gibi geliyor bana.
Fazladan dakikalarınız oluştukça üzerlerine atlayıp bunları hayattaki hedef
A’lık iş zamanına çevirmeye hazırsanız hayattaki hedeflerinize ulaşma yolunda
bir başlangıcı araya bir yerlere sıkıştırabilirsiniz. Bunu yapmanın çok iyi bir
yöntemi, benim özel önem taşıyan hedefler dediğim, bir haftayla bir kaç ay
arasında değişen süreleri kapsayan hedef programları oluşturmaktır. Bu hafta mümkün
olduğunca az yemek yapıp az bulaşık yıkamaya çalışan bir ev hanımı mutfağına,
üzerinde mutfaktan çıkıp eğlenmeye bak! Yazan kocaman bir yazı asmıştır.
Zaman mı yok? Şaka yapıyor olmalısınız!..
9-ÖNCELİKLERİNİZİ EN İYİ ŞEKİLDE DEĞERLENDİRİN
Hergün daha fazla şey başarmanın temel sırrı; hergün
yapılacak işler için bir öncelik listesi oluşturmak gereklidir. Yalnızca günlük
listeler işe yarar. Daha fazla iş başarmanın gerçek sırlarından biri de, hergün
bir yapılacaklar listesi hazırlamaktır. Ben listenize sıradan maddeleri
katmamanızı ama bugün önceliği için olan özel bir dikkat ya da çaba olmadıkça
yapılmayacak her şeyi yapmanızı öneririm. Ne kadar üzerinde dursam azdır;
öncelikler belirlemelisiniz.
Şimdi listenizi tarayın ve B’lerden önce A’ları, C’ den önce
de B’leri yerine getirin. Kafanızı listenizi tamamlamaya takmayın. Önemli olan
listeyi tamamlamak değil, zamanınızı en iyi şekilde değerlendirmektir. İyi bir
zaman kullanmasının sürekli ilerleyen bir A’lık listesi vardır ve hangi A’yı
yapacağına ya da bunun nasıl yapılacağına takılıp kalmaz ya da belirli bir A
hakkında mükemmeliyetçi davranmaya çalışmaz. Onun yerine, günlük olarak bir
takım A’lık işleri yapar ve zamanını en iyi şekilde nasıl
değerlendirebileceğini belirlediğinde o işi yapmanın zamanının hemen o anda
gelmiş olduğunu unutma!
10-YAPILMADAN KALMASI DAHA İYİ OLAN İŞLER
Ne kadar da rutin işlere bakıp da, daha önemli işleri,
yetersiz yapıyorum demekten kurtulmak için yapmadan bırakırız. Evde denenememiş
beşyüz yemek tarifi dururken kulağa çok lezzetli gelen yeni bir tarif alan ev
hanımı, muhteşem bir keşif yapmış olmanın kısa vadeli hissine yenik düşerken
aslında topladığı tarifleri deneyecek fırsatı hiç bulamadığı için zamanını
harcamış oluyor. Ama kendinizi kandırmayın. A’larınızı yapamama nedeniniz
zamanınız olmaması değil bütün bu C’leri yapmakla uğraşıyor olmanızdır. Size
80/20 kuralını öneririm. 80/20 kuralı, 10 maddelik bir listede, bu maddelerden
iki tanesini yapmanızın listedeki değerlerin çoğunu (%80) sağlayacağını
belirtir. Bu iki maddeyi bulun, onları A belirleyin ve yapın. Kalan sekiz
tanenin çoğu kalsın, çünkü bunların sağlayacağı değer en yüksek değerli iki
maddenin sağlayacağından çok daha azdır. Nixon 1960’daki kampanyasının son
günlerini 50 eyaletin hepsini ziyaret sözünü terine getirmek için Alaska, Hawai
ve Wyoming gibi eyaletlere koşturarak geçirirken Kennedy kendisine çoğunluk
sağlayacak eyaletleri geziyordu. Tabi ki bu ona seçimi kazanmak gibi bir
rüyanın gerçekleşmesinde yardımcı olmuştu.
A’lık işleriniz için zaman yollarından biri de kendinizi
zaman ayırmaya zorunlu hissettiğiniz C’lerin sayısını azaltmaktır. Bu da
önemsiz C’lerin A’lık işler için tehir edilmesiyle olur. Birçok yönetici,
kendilerinde işlerinde yararlı olabilecek kitapları okuyabilecek zamanları
olmadığından şikayetçiler. Öte yandan her ay gazete okumak için yeterli saatler
bulabiliyorlar. Belki de bunun nedeni gazetelerin her gün kolayca
bulunabiliyor, daha ucuz ve haber kadar eğlence için okunuyor olması olabilir.
Kitapları almak için genellikle bir çaba göstermeniz gereklidir, daha
pahalıdırlar ve temel kabul edilip ciddi okunurlar. Sonuç olarak, birçok
yönetici yılda yüzlerce gazete yalnızca birkaç kitap okur. Ama bence hızlı
okumaktan çok akıllıca okumak önemlidir.
Karımla birbirimize yüksek sesle kitap okumak gibi bir
alışkanlığımız vardır. Bu şekilde yılda yaklaşık yirmi kitap okuyoruz. Eğer
hedefimiz verimlilik olsaydı yanyana oturup bu kitapları kendi kendimize
şimdikinin dörtte biri kadar sürede okuyabilirdik. Bu hikayeyi aktarmamın
nedeni, bir şey yapmanın en verimli yolunun her zaman en iyi yol olmak zorunda
olmadığına sizi ikna etmektir. Yüksek sesle kitap oldukça verimsizdir, ama
birlikte zaman geçirmek için harika bir yoldur.
11-KENDİNİZİ VE DİĞER İNSANLARI İDARE ETMEK İÇİN
Hiçbir zaman herkesin istediği herşeyleri yapamazsınız,
herşeyi birden yetiştirmek için yeterli zaman yoktur. Bazen en iyi çözüm daha
işin başında hayır demektir. Derhal uygun bir şekilde ve nezaketle kullanılan
bu tek sözcük size çok zaman kazandırabilir. Birileri sizden birşey istediğinde
doğrudan doğruya hayır diyemiyorsanız, uzlaşmanın yollarını arayın.
Başkalarının isteklerini sizi dibe çekmesini önlemek için birçok stratejiden
hangisini seçerseniz seçin, düşünceli olmanız her zaman yararlıdır. Başka
insanlarla onların zamanları konusunda düşünceli olmak için özel bir çaba
harcarsanız onların da size ve zamanınıza saygı duyma olasılığı büyük olur.
Sizin de istediğiniz bu değil mi? Yapacaklarınızı yapmak için zaman.
12-KENDİNİZ İÇİN SESSİZLİK ZAMANI YARATIN
Sessizlik zamanınızı meydana getirebilmeniz için birtakım
işlerinizi başkalarına devretmelisiniz. Bu da tabii ki alt birimleri daha
yetkili kılmaktan geçer. Kendinize ulaşılabilirlik saatleri oluşturun. Bu
zamanlar dışında rahatsız edilmenizi engellemiş olursunuz. Bu durumu sizi
arayanlara yumuşak bir dille veya etkili sloganlarla anlatabilirsiniz.
13-LAKEIN IN SORUSUNU SORUN
Kim günde bin kere plan yapmak için on beşer dakikasını
ayırabilir? Hiçkimse. O zaman hiçbir şeyinizi bitiremezsiniz. O zaman Lakeın in
sorusunu sorun. Lakeın ın sorusu şudur; şu anda zamanını en iyi nasıl
değerlendirebilirim?Bu soruya ilk cevabı verdiğinizde sizi tatmin etmiyorsa,
Lakeın sorusunu tekrarlayınız. Ama bu soruyu herzaman sorun tabii bu soruyu
anlamak için gözünüzün önüne görebileceğiniz yere yerleştirin. Mükemmeliyetçi
olmak sadece minimum bir değer elde etmek için çok fazla çalıştığınız anlamına
gelebilir. Hızlı çalışıp iyi iş çıkarmak yeteneği sahibi olmaya çalışın. Çünkü
hızlı çalışma temposu bir avantajdır.
Mükemmeliyetçi değeri %80 I çabanın son %20 lık kısmına
geldiği zaman yaralıdır. Mükemmeliyetçilik, bir gömlekteki son kırışıklıkları
ütülemek ya da düşük öncelikli bir mektupta yazım hatalarını kontrol etme gibi
işlerde bir zaman kaybıdır. Bir şeyi yarım saat içinde bitirmemiz gerekliyse
saati ona göre kurun.
14-DELİKLİ PEYNİR YÖNTEMİ
Her araç gibi bir plan da sadece kullanılırsa değerlidir.
Eylemle hayata geçirmediğimiz sürece en iyi planlar bile gündüz düşleri olarak
kalırlar. Oyalanma! bu hem kısa vadeli hem de uzun vadeli hedeflere ulaşmaya
çalışan herkesin karşısına çıkan temel tökezleme taşlarından biridir. Ama
oyalanmanın sizi kontrol etmesine izin vermektense olumlu birşeyler yapmaya ne
dersiniz?
Seçiminiz güncel yada geçerli olmadığı için bir planı
uygulamazsanız onun nedeni oyalanma değil, esnek ve uyumlu olma isteğidir.
Oyalanmak, iyi bir A-1 lik iş bulmuş, seçiminizin geçerliliğini kesinleştirmiş
ve iş üzerinde harcayabileceğiniz en azından birkaç dakika bulmuşken hala bu
işi yapıyor olmanızdır. Eğer her seferinde zor A-1 e başlamak yerine kolay bir
C’yle uğraşmayı seçerseniz oyalanıyorsunuz, önemli olan şeyden kaçıyorsunuz
demektir.
Size delikli peynir metodunu bir misalle anlatayım. İste
size bütçe sorununu halletmek için birkaç delikli peynir atağı, geçen yılın
bütçesinin bir kopyasını almak, iletişim kurmanız gerekecek insanlara karar
vermek, bütçeyi tartışmak için bir toplantı ayarlamak ya da yanınızda çalışan
biriyle yemeğe gidip işin bir kısmını ona devretmek. Olası anlık işlerin
listesini yaparken dikkat etmeniz gereken kural sudur; liste, kolayca ve
çabucak başlatılabilecek ve bir şekilde Bezdirici A-1’le ilişkili olan
maddelerle sınırlanmalıdır. Delikli peynir yaklaşımının altında yatan sav, 5
dakika ya da daha az bir zamanda bir şeylere başlamanın gerçekten de mümkün
olduğudur.
15-HEMEN İŞE SARILABİLMEYİ SAĞLAYACAK ANLIK İŞLERİ NASIL
BULACAKSINIZ ?
Eğer A-1’lik işe sarılmakta zorlanıyorsanız; daha ayrıntılı
planlama yapın. Birşeyle ilgilenmeye başlamak için insanın elinde en azından
biraz bilgi olması gerekir. Biraz bilgi, daha fazlasını istemeye yetiyor. Hobi
dergilerini kimler okur? Hobi hakkında zaten birşey bilenler. Daha fazla bilgi
edinmekte daha fazla işe sarılmayı sağlayan anlık bir iştir. Okumak çoğu insan
için en kolay anlık işlerden biridir. Daha fazla bilgi edinmenin başka yolu da
insanlarla konuşmaktır. A-1’inizle ilgili hiçbirşey yapamayacak durumdaysanız
bir ilerletici iş deneyin. Bir rapor hazırlamaya başlamanızı sağlayacak
belirgin bir anlık iş, raporun kapsayacağı noktalar hakkında notlar almaktır.
En etkili ilerletici işlerin çoğu sadece birkaç saniye sürer.
Doğru kanalı seçmek yararlı ilerletici bir iştir. Basit
fiziksel hareketlerin gerçekten de anlamlı bir işe sarılmaya götürdüğünü çok
yaşadım. Bazen ruh haliniz birşeyle birşeyler yapmaya uygun olmasını beklemek
en iyisidir. Kendinizi yapmak istemediğiniz birşeyi yapmaya zorlayarak çok
fazla enerji harcamak istemezsiniz. Ama genellikle -özellikle de A-1’iniz
olarak belirlediğiniz işi oldukça karmaşık ve birbirinden farklı bir şok
adımdan oluşuyorsa - projenin en azından bir kısmının sizin şu andaki ruh
halinize uyması çok muhtemeldir. Sizin işiniz bu zayıf noktayı bulmaktır. Belki
de işlere başlayamamanızın nedeni motivasyon eksikliğinizdir. Bu durumda
motivasyon sağlamak için birkaç dakikanızı ayırmak iyi bir yatırımdır. Bir işi
gerçekleştirmeyi karar verdiğinizde kendinize mecburiyet düşüncesini hakim
kılın. Başkalarına vaatte bulunun. Çoğunlukla çok sevimsiz de olsalar, teslim
tarihleri de insanı elime zorlar.
Daha sonra yapmak yerine bir teslim tarihi sözü vermek iyi
bir iş, iyi bir teşviktir. Toplantılar özel bir teslim tarihi türüdür. Çoğu
toplantılar, birileri A-1’lik bir işi kolayca ya da kendi başına yapamadığı
için düzenlenir. Bir toplantı düzenlenmesini istemek işe sarılmayı sağlayacak
bir anlık iş olabilir. Ama bu tür bir toplantıya katılmak kesinlikle öyle
değildir. Genellikle işleri kendi kendinize daha iyi becerirsiniz.
16-İŞLERLE İLGİLİ KALMAK İÇİN UYARI DEĞİŞİKLİKLERİ YARATMAYI
DENEYİN.
Her zaman bir sonraki adımı deneyin, sıkılmaya gerek yok.
Hareketlerinizi kontrol altına alacaksanız tek şansınız doğru uyarıcı
değişikliğini bulmaktır. Genellikle ara vermek size yetecektir. En çok işe
yarayan yöntem, işi yapma biçiminizi değiştirmektir. Bilgi ya da fikir
toplamaktan yorulduysanız, elinizdekileri işleyin. Hazırlık aşamalarına o kadar
dalabilirsiniz ki bu şekilde her projeyi ölüme götürebilirsiniz.
17-BAZEN YAVAŞLAMAK İŞİNİZE YARAR.
A-1’den kaçıp başka bir şey yapmak üzere olduğunuzu
hissederseniz, kendinize hararetle karar zamanında olduğunuzu söyleyin. Bunun
ne kadar önemli bir zaman olduğunu kendi kendinize hatırlatın. Yavaşlamak için
kendinizi uyarın. Ve A-1’e olan nefretinizi yenmeye yardımcı olmak için şu üç
yolu kollayın.
1-Sevimsizlikle doğrudan yüzleşin.
2-Gecikmeden kaynaklanacak daha büyük sevimsizlikleri
farkedin.
3-Sevimsizliği dengeleyecek bir şevk yaratın.
18-KORKUNUN YOLUNUZA ÇIKMASINA İZİN VERMEYİN
Psikolog ve psikiyatristlerle olan sohbetlerim sırasında her
türlü kaçışın altında korkunun yattığına ikna olduğum için öncelikle korkuya
değineceğim. Korkunuzu yenebilirsiniz, o sevimsiz A-1’ ide yapabilirsiniz.
Duygularınızın sizi yıldırmasına izin vermeyin. Sizin de yıllardır beslediğiniz
korkularınızı ilk defa yenmeye çalıştığınızda her şeyin bu kadar iyi gideceğini
pek tahmin etmiyorum. Ama bir daha ki sefere herhangi korku yüzünden A-1’ lik
işinizle de, oyalandığınızdan şüphelendiğinizde, artık ortaya çıkmaya korkacak
duruma gelene kadar bu korkunuzu yok etmeyi, sınırlamayı, judolamayı ve
şişirmeyi deneyin.
19- GECİKMENİN GERÇEK BEDELİ
Karar zamanına geldiğinizde ve sevimsiz A-1’i yapmak yerine
oyalanmak üzere olduğunuzda, şüphelendiğinizde gecikmenin sonuçlarını düşünmek
için birkaç dakika ayırmak sizi çoğunlukla hemen hizaya sokar. Bir iş zamanında
yapılmadığı müddetçe o işi gerçekleştirme imkanı azalır. İşte size oyalanmanın
sorun ve fazladan iş yarattığı bir örnek: Arabanızın yağını değiştirmeyi çok
ihmal ederseniz üreticinin garanti süresinin dolmasından iki ay sonra yaklaşık
375 dolarlık bir motor tamir masrafı vermek zorunda kalabilirsiniz. Riskleri
gözönünde bulundurun. Teslim tarihi deliliğini önleyebilmenin bir yolu; işlere
sarılmadan önce o kadar çok beklemeyin, kendinize teslim tarihinden önce biraz
daha fazla zaman tanıyın. Baskı tam olarak oluşmamış olsa da biraz daha erken
başlamayı deneyin. Bence, iyi çalışmak için gerekli baskı düzeyini azaltmayı
öğrendikçe iradenizi kuvvetlendirdiğinizi de göreceksiniz. Kendinizi daha rahat
hissedecek ve zamanınızı daha iyi kontrol edebildiğinizi keşfedeceksiniz.
20-YARARLARI VURGULAMAYI ÖĞRENİN
Bir işe başlamadan önce o işin kazandıracağı artı puanlarla
ile eksileri tespit edin. Uzun ya da karmaşık bir işi yaparken yararları
vurgulamak özellikle faydalıdır. İşi tamamen bitirdiğinizde alınacak ödüllerde
önemlidir. Bu kitabı yazmayı bitirdikten sonra bir tatil yapacağım. Hemen
erişeceğiniz bir ödülü hayattaki hedeflerinize bağlamak faydalı olur. İşin
değerini gözünüzün önünde tutmanın bir yolu da A-1’ de çalışmaya devam
ederseniz olacakları kendinize önceden biraz tattırmanızdır
Sevimsiz A-1’i yapmanızı sağlamanın bir başka yolu da, bu
işi bir oyuna çevirmektir. Sık sık belirli bir raporu hazırlaması gereken bir
sekreterseniz bu kez hiç daktilo hatası yapmadan yazmayı deneyin. Bir önceki
sefer kaç hata yapmış olduğunuzu bir kağıt parçasına not edin ve bu sefer bu
skoru geçip geçemeyeceğinize bakın. Yararları vurgulayın ve A-1’i. bitirmeye
daha yaklaşın.
21-KAÇTIKTAN SONRA NASIL GERİ DÖNECEKSİNİZ?
A-1’i yapmıyorsanız onun yerine başka bir şey yapıyorsunuz
demektir. Aslında değeri ne olursa olsun bu başka bir şey, kısmen A-1’i
yapmaktan ya da düşünmekten bir kaçış olduğu için çekici gelir. İşte size sık
sık kullanılan yedi kaçış:
1-Kendini işe gömme: Golf oynamak için gününün geri kalanını
tatil etmek. Bu kitabın hülasa edicisi olarak bir misal de ben vereyim. Akşam
istişare var diye günü dolu saymak.
2-Sosyal olmak: Telefonda oyalanmak.
3-Okumak. Daha önce okunmaya değer olmadığı gerekçesiyle alt
çekmeceye kaldırmak.
4-Kendiniz yapmak: Bir referans kitabının üç temel
sayfasının fotokopisini çektirmek yerine bir saat boyunca not almakla uğraşmak.
5- Abartmak: Tam bir tertip ve verimlik örneği olmak için
masanızın içini ve dışını pırıl pırıl yapmak.
6-Kaçmak: Kolaylaştırması gerekmeyen bir şeyleri
kolaylaştırmak; öğle yemeği saatini uzatmak.
7-Hayal kurmak: Beklediğiniz terfinizden gelecek fazla
paraları nasıl harcayacağınızı düşünmek Bir önceki gün partide ne kadar da
komik bir espri yaptığınızı hatırlamak.
Bu kaçışlardaki sorun, A-1’i yapıyor olmanız gerekirken
bunları kaçış olarak kullanmaya alışmış olmanızdır. Bir de duygusal kaçışlar
vardır: Kendini suçlu hissetme, sinirlenme, kafaya takma. Bu tür duygulara
dalmak, A-1’le uğraşmaktan kaçmak için sık sık kullanılan bir yoldur.
Zamanınızı en iyi değerlendirme şekli A-1’ i yapmaktır. Bununla karşılaştırınca
her şeye nisbeten zaman kaybıdır. Karar zamanında A-1’i seçeceğinizden emin
olmanın bir başka yolu da tüm kaçış yollarınızı tıkamaktır. Bu kaçış yolları
muhteliftir. Hemen hemen herkes için büyük kaçış televizyondur. Kendinizi azad
edin! Televizyonunuzu birilerine verin ve A-1’inizi kovalayın.
Bazen oyalanmayı olumlu olarak kullanabilirsiniz.
22- GELECEK SEFERE NASIL BAŞARILI OLACAKSINIZ?
Aşağıdaki noktalarda iradeye ihtiyacınız olacak.
1-Kendinizi bezgin ve telaşlı hissederken plan yapmak.
2-Denediğiniz anlık işlerin bazılarının sonucunda birşey
çıkmasa da bir projeye devam etmek.
3-Yapılacak önemli ama sevimsiz bir A-1’iniz varken en
sevgili kaçışlarınızı kullanmamak.
4-Daha önceki başarısızlıklara rağmen olumlu bir yaklaşımı
koruyabilmek.
5-Hergün hayattaki hedefleriniz için birşey yapmak.
6-Gerçek ya da hayali korkuların üstesinden gelmek.
7-Tam önünüzde duran kolay (ama önemsiz) birşeyi yapmak için
direnmek. Çoğu insanların iradelerini geliştirmeye çalışırken yaptıkları hata
kendilerini çok fazla zorlamalarıdır.
İlk çabaların başarılı olmasını sanayide yeni bir yeteneği
öğrenmeyi oldukça kolaylaştırdığını araştırmalar belirlemiştir. Kanada Kraliyet
Hava Kuvvetlerinin alıştırmaları alıştırmayı yapanların bir sonraki gün daha
fazla çaba gerektiğinin neredeyse hiç farkına varamayacağı biçimde günden güne
artan ama birkaç aya yayılan toplam etkisi kendisini çok iyi belli eder.
Normalde insanların iradelerini bilinçli olarak
kullandıkları yer zaman ona gereksinimleri olduğu zamandır. Ama bunu sadece iş
zorken ve sizin de olabilecek her yardıma ihtiyacınız varken uygularsanız sık
sık başarısız olmanız hiç de şaşılacak bir durum değildir.
İrade vahşi bir at gibidir. Vahşi bir atı üretici işler için
yapması için eğitmek istiyorsanız bunu ondan kaçarak başaramayacağınız
kesindir. Burada anafikir, at yanlış yönde gidiyor da olsa onunla birlikte
kalmaktır.
İradenizi geliştirmeye karar verirseniz şunu unutmayın;
kendinizi çok fazla zorlamayın. Dayanma sınırlarınızın ötesine uzanmaya
çalışmayın. Kendinizi kopma noktasına kadar germek yerine kapasitenizi yavaş
yavaş arttırma yoluna gidin. Unutmayın, biraz daha iradeli olmanız zamanla
iradenizi çok daha fazla geliştirmenizi sağlayacaktır.
23-ELİNİZDEN GELENİN EN İYİSİNİ YAPIP BUNU BAŞARI OLARAK
DEĞERLENDİRİN
Hatalar yüzünden umutsuzluğa kapılmayın. Deneme yanılma,
insan olmanın bir parçasıdır. Her hatanın sizin ilerideki başarılarınıza biraz
daha yakınlaştırdığını düşünün. Hata sürekli olmamalıdır. Bu deneyi yaşamış
biri olarak sürekli hata yapmak (ve başarılı olmak) için yeni alanlar ararım.
Bilimsel araştırmalarda yapılan çok sayıda hata genellikle
başarıya götürür. İşini kaybetti,(1832); yasama meclisine seçilemedi,(1832); iş
hayatında başarısız oldu, (1833);yasama meclisine seçildi,(1834);sevgilisi
öldü,(1835);duygusal bunalım geçirdi,(1836); temsilciler meclisi başkanlığına
seçilemedi,(1838); kongreye aday olmayı başaramadı,(1843);kongreye
seçildi,(1846);yeniden seçilemedi,(1849); senatoya giremedi,(1854);Başkan
yardımcılığına aday olmayı başaramadı,(1856); senatoya yine
giremedi,(1858);ama(1860) yılında Abraham Lincoln A. B. D Başkanı seçildi.
Hayat yalnızca en iyi çabalar bazında yaşanabilir Başarısızlığın size
denemekten vazgeçirmesine izin vermeyin.
Sonuç olarak, siz de her dakikadan daha fazla zevk alabilir,
mesleğinizde ve kişisel yaşantınızda daha başarılı olabilir ve çok daha az
çabayla çok daha fazla şey başarabilirsiniz. Bugün sizin için gerçekten de bir
dönüm noktası olabilir. Hayatınızdan daha fazla zaman alabilirsiniz. Bu durumda
şu anda zamanınızı en iyi nasıl değerlendirebilirsiniz?